Yücel Özkaya | 18.Yüzyılda Osmanlı Toplumu

 

Osmanlı Tarihi dersini yıllarca derslerde gördük,okuduk.Öğrendiklerimizin birçoğu savaşları,barışları gibi genellikle siyasal olaylardı.Tarih Bölümünde okuyan öğrencileri bu genellemenin dışında tutuyorum.

İlk baskısı 1985 yılında “18.Yüzyılda Osmanlı Kurumları ve Osmanlı Toplum Yaşantısı”adı altında yapıldı.Yapı Kredi Yayınları tarafından da 2008 yılında 2.baskısı “18.Yüzyılda Osmanlı Toplumu” olarak adı değiştirilen kitabı okudum.

Kitabın yazarı Prof.Dr.Yücel Özkaya.

Eser yani kitap önsöz,giriş,sonuç,bibliyografya ve dizini haricinde 11 kısımdan oluşmakta ve toplam 413 sayfa.

Yazar kitabın önsözünde şöyle diyor: “Biz bu kitabımızda,18.yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndaki halkın yaşantısını,karşılaştıkları zorlukları,taşradaki kurumların işleyişini belirtmeye çalıştık.Ansiklopedilerde ve şehir tarihiyle ilgili kitaplarda ise 18.yüzyıl hakkında pek az bilgi mevcuttur.Bunun nedeni,bu döneme ait kadı sicilleri ve arşiv belgeleri üzerinde henüz yeterli çalışma olmamasıdır..”

Bu eserde yazar, kendisininde belirttiği gibi eksikliği kapatmaya çalışarak güzel bir eser ortaya koymuş.Osmanlı sosyal hayatını merak edenlerin,araştırmacıların,öğrencilerin kısaca birçok çevrenin kaynak olarak kullanabileceği bir eser.Bu arada her okuyanın anlayabileceği bir sadelikte yazılmış. Kapitülasyonların etkileri,halkın yöneticilerden şikayetleri,bazı kurumlara yapılan alımlara gereken özenin gösterilmeyişini,adam kayırmaları gözler önüne seren bir eser.Kitabın arka sayfalarında Osmanlıca yazılı bazı belgelerin örnek resimlerini de eklemiş.

Kitabı okurken şunu fark etmemek mümkün değil; 18.yüzyılda Osmanlı’da, kurumlarda yaşanan  bozulmaların önüne geçilememiş.Çok çaba harcanmış ancak başarılı olunamamış.

Kitabın en beğendiğim yanlarından biri de o dönem yaşanan olaylara bol örnek verilmiş olması.Yaşananları gözünüzde canlandırmaya ve akılda kalıcı olmasına yardımcı oluyor.

Bölümlerde anlatılan olaylardan bir kaç tane örnek aktarmak  istiyorum.Bölümlerin ayrıca alt başlıkları da var;ama onları yazmayacağım.Yazıma içindekiler kısmının bir fotoğrafını ekledim.

” Karaköy köyünün halkı da, 26 Ekim 1733’ te, Ilıca kazasına bağlı olduklarını; ama Ayan’ın vergi toplama sırasında kendilerine zulüm yaptıklarını bildirmişler ve Manisa kazasına bağlanmışlardı. ”(1.kısım,syf.31)

“Çıraklar kendi ustasının izni olmaksızın başka ustaya gidemezlerdi.Çıraklar gerekli aşamaya ulaştıklarında, dükkan açmaya yalnız usta izin verirdi. ”(3.kısım,sy.71)

“Yerli halkın,ham maddeyi İngilizlere yüksek fiyatla satması ve yerli tüccarların bunu alamaması nedeniyle sıkıntılar ortaya çıkmaktaydı…Ham madde sıkıntısı ve dışarıdan gelen malların ucuzluğu da yerli sanayiyi çöküşe götürmekteydi.” (5.kısım,sy.129)

Kitaptan son bir örnek vermek istiyorum.

“İmparatorlukta hiç şüphesiz,öncelikle başkentin gereksinimlerinin sağlanması ön planda tutuluyordu.Buna karşın,gene de,İstanbul çoğu kez,sıkıntısını üzerinden atamazdı.” (11.kısım,sy.329)

Kitapta verilen örneklerin sayısı çok fazla.Ben kitabı çok beğendim.Şunu da itiraf etmek gerekir. Her ne kadar dili sade olsa da kimi okuyuculara biraz ağır veya sıkıcı gelebilir.Çünkü 413 sayfa boyunca ayrıntılı bir şekilde 18.yüzyıl Osmanlı Toplumu anlatılıyor.

Son olarak, kitabı tavsiye eder miyim ? Özellikle Osmanlı Toplumunu’ nun sosyal yönlerini,askeri yapılanmasını,şehirli sınıflarını,ticaretini,göçleri ve aşiret sorunları gibi  bir çok durumu merak edenlere kesinlikle tavsiye ederim.

Keyifli okumalar.

Sonraki İçerikŞebekelerin 3G ve 4,5 G Hızları (Vodafone İnceleme)

Yanıtla:

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen adınızı yazınız